Tàu buồm bằng gỗ Mayflower chở nhóm di dân người Anh đầu tiên đến Massachusetts, Mỹ Châu
Thanksgiving được coi là dịp để bày tỏ lòng biết ơn nhau và nhất là Tạ Ơn Chúa đã ban cho vụ mùa màng được sinh hoa kết
trái, lương thực dồi dào và dùng đủ, và tất cả các ơn lành khác ta nhận được trong cuộc sống. Lễ Tạ ơn thường được tổ chức với gia đình và bạn bè gặp gỡ, cùng chia sẻ
niềm vui, và nhất là một bữa tiệc buổi tối, gia đình sum họp ăn uống vui vẻ. Đây là một
ngày quan trọng cho đời sống gia đình, nên dù ở xa, con cháu thường về với gia đình. Năm nay (2007) tuy dù xăng
nhớt và vé máy bay đắt đỏ, nhưng trong cuối
này có tới 40 triệu ngưởi Hoa Kỳ sẽ di chuyển trong vòng từ
75 cây số trở lên để về ăn Lễ Tạ Ơn với gia đình.
Tại Mỹ, ngày lễ này được tổ chức vào thứ 5, tuần lễ thứ 4 trong tháng 11 hằng năm. Người ta thường được nghỉ 4 ngày cuối tuần cho ngày lễ này tại Hoa Kỳ: họ được nghỉ làm hay học vào ngày thứ Năm và thứ Sáu của tuần Lễ Tạ ơn. Lễ Tạ ơn thường được tổ chức tại nhà, khác với ngày Lễ Độc lập Hoa Kỳ hay Giáng Sinh, những
ngày lễ mà có nhiều tổ chức công cộng (như đốt pháo hoa hay đi hát dạo).
First Thanksgiving at Plymouth ( Lễ Tạ Ơn đầu tiên tại Plymouth)
Nguồn
gốc Lễ Thanksgiving đầu
tiên:
Chuyện kể rằng những người di dân 102 người
hầu hết là thuộc Thanh giáo, họ rời Anh quốc vào tháng 9 năm
1920 trên chuyến tàu Mayflower, một
thuyền buồm trọng tải 180 tấn. Đầu tiên, họ đến Leyde thuộc
Hòa Lan, nhưng cuộc sống ở đây làm họ thất vọng. Do đó nhóm người này quyết định đi tìm một
chân trời mới tại Tân thế giới, họ muốn tạo dựng một “một thành Jérusalem mới” ở Hoa Kỳ.
Trên chuyến đi sang Tân thế giới, họ đã trải qua bao gian lao, thử thách, lo sợ
và nguy khốn… Nước đá lạnh tràn vô tàu khiến
mọi người sợ hãi, Sàn tàu bằng gỗ, có lần đốt lửa xảy ra tai nạn, nên sau đó họ phải ăn thức ăn lạnh. Nhiều người ngã bệnh. Cuộc hành trình này có 1 thủy thủ và 1 hành khách chết. Trong khi còn trên biển,
bà Elizabeth Hopkins sinh một
con trai mà bà đặt tên là Oceanus (có nghĩa
là “Đại Dương”).
Sau 65 ngày trên biển lạnh, vào ngày 21 tháng 11 năm 1620, tàu đến Cape Cod, sau cuộc
hành trình dài 2750 hải lý (1 mile = 1,852 km).
Cap Cod là một bờ biển chưa ai đặt chân tới (sau này là Massachusetts). Và sau khi tàu cập bến tại hải cảng Provincetown, thì Susanna White cũng cho ra đời một bé trai, đặt
tên là Pelégrin (nghĩa là “người hành hương”). Tuy biết là đã đi sai đường, nhưng họ phải xuống tàu, và ký ngay ngày
hôm đó một hiệp ước sống hòa hợp với dân bản xứ (Narranganset và Wampanoag). Đó là Maryflower Compact Act, trong đó ghi những gì phải làm khi định cư.
Họ tới Plymouth Rock,
Massachusetts, ngày 11 tháng 12 năm
1620. Có nhiều cuộc chạm trán nho nhỏ,
nhưng không quan trọng lắm. Họ phải đi tìm chỗ ở khá hơn bởi vì lúc đó là mùa đông đầu tiên của họ, một mùa đông đầu tiên vô cùng khắc nghiệt và quá lạnh lẽo.
Sau 6 tháng lên đất liền, thời tiết khắc khe và thiếu
thốn, Ngay từ cuối thu, vì bệnh dịch và lạnh lẽo, họ đã mất đi 46 người trong số 102 người khởi hành trên tầu
Mayflower, Trong số người chết có 14 người vợ (trong số 18 người cả thảy), 13 người chồng (trong số 24 người). Những người sống sót nhờ ăn thịt gà tây hoang và bắp do người dân da đỏ cung cấp.
Nhưng mùa gặt của năm 1621 lại là một mùa tốt đẹp. Những người còn sống sót quyết định làm tiệc ăn mừng có sự tham gia của
91 thổ dân da đỏ – những người đã giúp họ sống sót trong năm đầu vì đã cung cấp lương thực và dạy họ trồng bắp và săn thú rừng.. Đoàn di dân tin rằng họ không thể tồn tại được nếu không có người da đỏ giúp đỡ. Buổi tiệc được tiến hành theo phong tục
cổ truyền mừng mùa màng của Anh chứ không đơn thuần chỉ là “tạ ơn” và kéo dài suốt 3 ngày.
Người dân da đỏ dạy người di dân cách trồng hoa màu, săn thú, bắt cá...
Lúc đó, người đứng đầu cai quản vùng đất này – Thống đốc William Bradford đã cử 4 người vào rừng để săn chim, gà và ngỗng
cho buổi tiệc. Không biết
rõ gà rừng có phải là một phần chính cho bữa
tiệc hay không nhưng chắc chắn là họ dùng thịt của một loài lông vũ.
Danh từ “turkey” từ đó được những người di dân dùng cho những giống chim rừng.
Sang năm tiếp theo, 1662, Lễ Tạ ơn không được tổ chức. Nhưng vào năm 1623 sau nhiều lần hạn hán những người di dân của các thuộc địa cùng nhau tụ tập lại cầu nguyện cho mưa xuống. Sau khi mưa
liên tiếp trút xuống mấy ngày, Thống Đốc Bradford tuyên bố một ngày Tạ ơn nữa, và họ lại mời những người bạn da đỏ.
Những
Lễ Thanksgiving tiếp theo sau…
Trong thời kỳ diễn ra cuộc chiến tranh giành độc
lập của Mỹ, Hội đồng các thuộc địa đã định ra thêm một
vài ngày Tạ ơn trong năm (trừ năm 1777).
George Washington với tư cách là chỉ huy lực lượng giải phóng đã tuyên bố
ngày Tạ ơn trong tháng 12/1777 là ngày lễ mừng chiến thắng lính Anh tại Saratoga. Hội đồng thuộc địa công bố ngày lễ Tạ ơn vào tháng 12 từ năm 1777 đến 1783 (trừ năm 1782).
Sau khi trở thành Tổng thống, George Washington đã tuyên bố ngày lễ Tạ ơn quốc gia năm 1789 và 1795 dù gặp
phải vài sự phản đối. Tổng thống John Adams tuyên bố
ngày Tạ ơn vào năm 1798 và 1799. Tổng thống Madison cũng dành ra một ngày gọi là để Tạ ơn vào cuối cuộc chiến năm 1812.
Sau đó, nhờ Sarah Josepha Hale, chủ
bút của một tờ báo cố gắng thuyết phục mọi người công nhận lễ Tạ ơn bằng những bài viết của bà trên tờ Boston Ladies’
Magazine và Godey’s Lady’s Book kèm theo thư từ cho các thống đốc và các tổng thống, cuối cùng vào năm
1863, Tổng thống Lincoln tuyên bố
ngày Thứ Năm cuối cùng của tháng 11 là ngày lễ Tạ ơn và là ngày nghỉ hàng năm. Các đời
Tổng thống kế tiếp cũng làm theo tiền lệ này.
Năm 1939, Tổng thống Franklin Delano Roosevelt tuyên bố lễ Tạ ơn sẽ diễn ra vào ngày thứ Năm của tuần lễ thứ 3 trong tháng 11, tạo điều kiện giúp giới kinh doanh thuận
lợi trong việc bán hàng trước
lễ Giáng sinh. Song tuyên bố của ông Roosevelt không có
hiệu lực vì bị nhiều bang phản đối.
Đến
năm 1941, Quốc hội Mỹ đã đạt được sự đồng thuận và định ra ngày thứ Năm của tuần lễ thứ 4 trong tháng 11 sẽ
là ngày Tạ ơn trên toàn quốc.
Ngày 26/11/1941, Tổng thống Roosevelt chính thức
ký thông qua đạo luật này.
Roasted Turkey (Gà tây nướng)
Bữa
tối mừng lễ Tạ ơn
Món chủ đạo trong bữa Tạ ơn tại Mỹ và Canada là thịt
gà tây nướng. Vì gà tây là món ăn phổ biến nhất trong bữa tối mừng Lễ Tạ ơn, nên đôi khi ngày Tạ ơn còn được gọi là Ngày Gà Tây. Tổ
chức USDA từng thống kê năm 2006 có trên 300 triệu con gà tây được
nuôi và khoảng 1/6 trong số này dành phục
vụ lễ Tạ ơn.
Thời kỳ đầu, lễ Tạ ơn kéo dài ba ngày. Tuy
nhiên họ không thực sự chỉ ăn gà tây (turkey, dindon) bởi
vì chữ “turkey” lúc bấy
giờ dùng để chỉ gà tây, gà, chim cút,
chim trĩ… Cho dù những
người di dân đầu tiên có ăn gà tây hay không vào dịp
lễ Thanksgiving đầu tiên, thịt gà tây luôn luôn được gắn liền với lễ này.
Cùng với gà tây là món Bí đỏ (pumpkin)
truyền thống, đây là loại thức ăn đã cứu sống những người hành hương trong mùa lạnh kinh khủng đầu tiên ấy, đã trở thành món ăn
quan trọng gần như thịt gà tây. Món ăn
bí đỏ luộc, và làm bánh chiên bằng bột ngô. Một số thực phẩm khác cũng xuất hiện trên bàn tiệc
như: nước sốt chanh, nước sốt thịt, khoai tây nghiền,
khoai lang ướp đường, đậu xanh. Lúc đó trên bàn cũng không có sữa, nước táo, khoai tây hay bơ
như sau này, vì họ chưa nuôi được bò để có sữa. Nhưng bữa tiệc cũng thêm phần thịnh soạn vì có thêm cá, trái dâu, rau cải soong, tôm hùm, thịt
chim rừng, trái cây khô và trái mận tươi.
Các món tráng miệng cũng được bổ sung trên bàn ăn, bao gồm một số loại bánh nướng nhất là bánh bí ngô, bánh nướng
nhân dâu tây, bánh nhân hồ đào.
Ngày nay, trong dịp lễ này gia đình đoàn tụ, khách có thể
mang theo món ăn, nhưng không mang theo quà cáp.
Những
hoạt động trong ngày Tạ ơn tại
Hoa Kỳ
Một hoạt động không thể
thiếu vào dịp Tạ ơn là mua sắm. Ngày thứ Sáu sau ngày Lễ Tạ ơn là ngày mua sắm đông nhất trong năm tại Hoa Kỳ. Bắt đầu từ những năm 1930, mùa mua sắm nhân dịp Giáng sinh bắt đầu khi lễ Tạ ơn kết thúc.
Tại thành phố New York, cuộc diễu hành nhân ngày Tạ ơn của Tập đoàn Macy’s được tổ chức hàng năm tại khu trung tâm Manhattan.
Cuộc tuần hành được tổ chức theo các chủ đề đặc biệt nào đó, hoặc mô phỏng các cảnh trong những
vở kịch trên sân khấu
Broadway kèm theo những chùm bóng lớn vẽ nhiều nhân vật hoạt hình hoặc diễn viên truyền
hình nổi tiếng. Diễu hành nhân dịp Tạ ơn cũng diễn ra ở một số thành phố khác như Plymouth, Los Angeles,
Houston, Philadelphia và Detroit…
Diễn hành mừng Lễ Thanksgiving (Lễ Tạ Ơn Chúa)
Một hoạt động chính khác trong dịp
lễ Tạ ơn tại Mỹ là đá bóng (American football). Nó được
coi là một phần quan trọng trong ngày Lễ Tạ ơn. Theo truyền
thống, hai đội chuyên nghiệp
sẽ giao đấu vào ngày Tạ ơn, song đến gần đây, các trận bóng được tổ chức vào ngày trong tuần, không phải
vào Chúa Nhật. Các đội chuyên nghiệp
thường đấu nhau trong ngày này để khán
giả có thể xem trên truyền
hình. Thêm vào đó, nhiều đội banh trung học
hay đại học cũng đấu nhau vào cuối
tuần đó, thường với các đối thủ lâu năm.
Riêng tại Canada, lễ Tạ ơn diễn ra trong 3 ngày cuối
tuần và không được coi trọng như ở Mỹ. Vào dịp này, các gia đình Canada khó có thể tụ họp với nhau, thay vì thế họ coi ngày Noel là dịp để thành viên trong gia đình đoàn tụ.
Thêm vào đó, lễ Tạ ơn tại Canada lại rơi vào ngày thứ
2, tuần lễ thứ 2 trong tháng 10, nên người Canada có thể ăn bữa tối Tạ ơn vào bất kỳ ngày nào trong số 3
ngày cuối tuần trước đó. Điều này có nghĩa, họ sẽ ăn tối cùng một nhóm họ hàng trong 1 ngày và một bữa khác với nhóm khác vào ngày hôm sau.
VietCatholic
http://www.tglvnstockton.org/le-ta-on-thanksgiving/
Sưu tầm: Mai Tự Cường
-------------------------------------------------------------------------------------------
Lễ Tạ ơn – Nguồn gốc của ngày lễ đặc biệt này
Lễ Tạ ơn hay trong tiếng
anh được gọi là Thanksgiving là một
ngày lễ truyền thống của những người theo đạo Thiên Chúa. Ngày Lễ Tạ ơn được coi là đầu tiên trên thế
giới được tổ chức vào năm 1962 …
Lễ Tạ ơn (Thanksgiving Day) là một
ngày lễ truyền thống lớn hàng năm của người Mỹ thường được tổ chức vào ngày thứ 5
cuối cùng của tháng 11 và kéo dài đến
tận thứ 2 tuần sau. Xưa kia người Mỹ có thói quen dậy
thật sớm vào ngày này để
chuẩn bị một bữa tiệc gà Tây nướng cùng đậu que, bí đỏ… và mua vé xem bóng đá.
Tuy nhiên theo năm tháng thói quen đấy cũng đã thay đổi, họ tranh thủ thời gian của kì nghỉ để nghỉ ngơi và mua sắm.
The 1st Thanksgiving Day by Jean Louis Jerome Ferris.png
Tại Hoa Kỳ, ngày Lễ Tạ ơn thường làm người ta tưởng nhớ đến một bữa ăn được tổ chức trong năm 1621 giữa người da đỏ Wampanoag và nhóm Pilgrim
đã di cư tại Massachusetts. Lễ Tạ ơn thường được tổ chức chủ yếu bởi các nhà lãnh đạo
tôn giáo tại New England cho đến năm 1682, và sau đó là bởi
cả hai nhà lãnh đạo chính quyền
và tôn giáo cho đến tận sau Cách mạng Hoa Kỳ. Tổng thống Hoa Kỳ George Washington đã chính thức công bố lễ tạ ơn toàn quốc đầu tiên ở Mỹ vào ngày 26 tháng 11 năm 1789, “là một
ngày tạ ơn công cộng và cầu nguyện bởi sự công nhận với lòng biết ơn sự gia ân và tín hiệu
tốt của đấng Thiên Chúa Toàn Năng”. Càng về sau câu chuyện
lại được thêm bớt các chi tiết giống như một truyền thuyết được đặt ra trong những năm 1890 và đầu
thế kỷ 20 để tạo một biểu hiện của sự đoàn kết quốc gia sau Nội chiến Hoa Kỳ cũng như để đồng hóa cộng đồng người nhập cư.
Turkey (Gà Tây)
Lễ Tạ Ơn
Người Mỹ thường được nghỉ bốn ngày cuối tuần cho dịp lễ này. Lễ Tạ ơn thường sẽ được tổ chức tại nhà, khác với
ngày Lễ Độc lập của Hoa Kỳ hay ngày Giáng Sinh, những ngày lễ mà có nhiều tổ chức công cộng (như đốt pháo hoa hay đi hát dạo).
Vì thế, đây cũng được xem là “kỳ nghỉ của gia đình”, ngày Lễ Tạ ơn mọi người quây quần, đoàn tụ
bên nhau. Những người đi làm xa cũng sẽ tranh thủ về thăm nhà. Lễ Tạ ơn cũng vì thế
mà được xem như một trong những dịp mua sắm lớn nhất trong năm của nước Mỹ.
Còn tại Canada, Lễ Tạ ơn là một cuối tuần ba ngày. Trong khi ngày Lễ Tạ ơn nhằm vào ngày thứ
Hai, người Canada có thể ăn buổi tiệc trong bất cứ ngày nào trong ba ngày cuối tuần đó. Việc này thường dẫn đến việc ăn một buổi tiệc với nhóm người này hôm nay, rồi
với nhóm khác hôm kia.
-------------------------------------------------------------------------------------------
Sưu tầm: Mai Tự Cường
