Thứ Tư, 25 tháng 11, 2015

Truyền thống và ý nghĩa Lễ Tạ Ơn Thanksgiving - Vietcatholic

Tàu buồm bằng gỗ Mayflower chở nhóm di dân người Anh đầu tiên đến Massachusetts, Mỹ Châu

Thanksgiving được coi là dp để bày t lòng biết ơn nhau và nht là T Ơn Chúa đã ban cho v mùa màng được sinh hoa kết trái, lương thc di dào và dùng đủ, và tt c các ơn lành khác ta nhn được trong cuc sng. L T ơn thường được t chc vi gia đình và bn bè gp g, cùng chia s nim vui, và nht là mt ba tic bui ti, gia đình sum hp ăn ung vui v. Đây là mt ngày quan trng cho đời sng gia đình, nên dù xa, con cháu thường v vi gia đình. Năm nay (2007) tuy dù xăng nht và vé máy bay đắt đỏ, nhưng trong cui này có ti 40 triu ngưởi Hoa K s di chuyn trong vòng t 75 cây s tr lên để v ăn L T Ơn vi gia đình.
Ti M, ngày l này được t chc vào th 5, tun l th 4 trong tháng 11 hng năm. Người ta thường được ngh 4 ngày cui tun cho ngày l này ti Hoa K: h được ngh làm hay hc vào ngày th Năm và th Sáu ca tun L T ơn. L T ơn thường được t chc ti nhà, khác vi ngày L Độc lp Hoa K hay Giáng Sinh, nhng ngày l mà có nhiu t chc công cng (như đốt pháo hoa hay đi hát do).

First Thanksgiving at Plymouth ( Lễ Tạ Ơn đầu tiên tại Plymouth)

Ngun gc L Thanksgiving đầu tiên:
Chuyn k rng nhng người di dân 102 người hu hết là thuc Thanh giáo, h ri Anh quc vào tháng 9 năm 1920 trên chuyến tàu Mayflower, mt thuyn bum trng ti 180 tn. Đầu tiên, h đến Leyde thuc Hòa Lan, nhưng cuc sng đây làm h tht vng. Do đó nhóm người này quyết định đi tìm mt chân tri mi ti Tân thế gii, h mun to dng mt mt thành Jérusalem mi Hoa K.
Trên chuyến đi sang Tân thế gii, h đã tri qua bao gian lao, th thách, lo s và nguy khn Nước đá lnh tràn vô tàu khiến mi người s hãi, Sàn tàu bng g, có ln đốt la xảy ra tai nn, nên sau đó h phi ăn thc ăn lnh. Nhiu người ngã bnh. Cuc hành trình này có 1 thy th và 1 hành khách chết. Trong khi còn trên bin, bà Elizabeth Hopkins sinh mt con trai mà bà đặt tên là Oceanus (có nghĩa là “Đại Dương).
Sau 65 ngày trên bin lnh, vào ngày 21 tháng 11 năm 1620, tàu đến Cape Cod, sau cuc hành trình dài 2750 hi lý (1 mile = 1,852 km). Cap Cod là mt b bin chưa ai đặt chân ti (sau này là Massachusetts). Và sau khi tàu cp bến ti hi cng Provincetown, thì Susanna White cũng cho ra đời mt bé trai, đặt tên là Pelégrin (nghĩa là người hành hương). Tuy biết là đã đi sai đường, nhưng h phi xung tàu, và ký ngay ngày hôm đó mt hip ước sng hòa hp vi dân bn x (Narranganset và Wampanoag). Đó là Maryflower Compact Act, trong đó ghi nhng gì phi làm khi định cư.
H ti Plymouth Rock, Massachusetts, ngày 11 tháng 12 năm 1620. Có nhiu cuc chm trán nho nh, nhưng không quan trng lm. H phi đi tìm ch khá hơn bi vì lúc đó là mùa đông đầu tiên ca h, mt mùa đông đầu tiên vô cùng khắc nghit và quá lnh lo.
Sau 6 tháng lên đất lin, thi tiết khc khe và thiếu thn, Ngay t cui thu, vì bnh dch và lnh lo, h đã mt đi 46 người trong s 102 người khi hành trên tu Mayflower, Trong s người chết có 14 người v (trong s 18 người c thy), 13 người chng (trong s 24 người). Nhng người sng sót nh ăn tht gà tây hoang và bp do người dân da đỏ cung cp.


Nhưng mùa gt ca năm 1621 li là mt mùa tt đẹp. Nhng người còn sng sót quyết định làm tic ăn mng có s tham gia ca 91 th dân da đỏ nhng người đã giúp h sng sót trong năm đầu vì đã cung cp lương thc và dy h trng bp và săn thú rng.. Đoàn di dân tin rng h không th tn ti được nếu không có người da đỏ giúp đỡ. Bui tic được tiến hành theo phong tc c truyn mng mùa màng ca Anh ch không đơn thun cht ơn và kéo dài sut 3 ngày.

Người dân da đỏ dạy người di dân cách trồng hoa màu, săn thú, bắt cá...

Lúc đó, người đứng đầu cai qun vùng đất này Thng đốc William Bradford đã c 4 người vào rng để săn chim, gà và ngng cho bui tic. Không biết rõ gà rng có phi là mt phn chính cho ba tic hay không nhưng chc chn là h dùng tht ca mt loài lông vũ. Danh t turkey t đó được nhng người di dân dùng cho nhng ging chim rng.
Sang năm tiếp theo, 1662, L T ơn không được t chc. Nhưng vào năm 1623 sau nhiu ln hn hán nhng người di dân ca các thuc địa cùng nhau t tp li cu nguyn cho mưa xung. Sau khi mưa liên tiếp trút xung my ngày, Thng Đốc Bradford tuyên b mt ngày T ơn na, và h li mi nhng người bn da đỏ.


Nhng L Thanksgiving tiếp theo sau
Trong thi k din ra cuc chiến tranh giành độc lp ca M, Hi đồng các thuc địa đã định ra thêm mt vài ngày T ơn trong năm (tr năm 1777).
George Washington vi tư cách là ch huy lc lượng gii phóng đã tuyên b ngày T ơn trong tháng 12/1777 là ngày l mng chiến thng lính Anh ti Saratoga. Hi đồng thuc địa công b ngày l T ơn vào tháng 12 t năm 1777 đến 1783 (tr năm 1782).
Sau khi tr thành Tng thng, George Washington đã tuyên b ngày l T ơn quc gia năm 1789 và 1795 dù gp phi vài s phn đối. Tng thng John Adams tuyên b ngày T ơn vào năm 1798 và 1799. Tng thng Madison cũng dành ra mt ngày gi là để T ơn vào cui cuc chiến năm 1812.
Sau đó, nh Sarah Josepha Hale, ch bút ca mt t báo c gng thuyết phc mi người công nhn l T ơn bng nhng bài viết ca bà trên t Boston Ladies Magazine và Godeys Ladys Book kèm theo thư t cho các thng đốc và các tng thng, cui cùng vào năm 1863, Tng thng Lincoln tuyên b ngày Th Năm cui cùng ca tháng 11 là ngày l T ơn và là ngày ngh hàng năm. Các đời Tng thng kế tiếp cũng làm theo tin l này.
Năm 1939, Tng thng Franklin Delano Roosevelt tuyên b l T ơn s din ra vào ngày th Năm ca tun l th 3 trong tháng 11, to điu kin giúp gii kinh doanh thun li trong vic bán hàng trước l Giáng sinh. Song tuyên b ca ông Roosevelt không có hiu lc vì b nhiu bang phn đối.
Đến năm 1941, Quc hi M đã đạt được s đồng thun và định ra ngày th Năm ca tun l th 4 trong tháng 11 s là ngày T ơn trên toàn quc. Ngày 26/11/1941, Tng thng Roosevelt chính thc ký thông qua đạo lut này.

Roasted Turkey (Gà tây nướng)

Ba ti mng l T ơn
Món ch đạo trong ba T ơn ti M và Canada là tht gà tây nướng. Vì gà tây là món ăn ph biến nht trong ba ti mng L T ơn, nên đôi khi ngày T ơn còn được gi là Ngày Gà Tây. T chc USDA tng thng kê năm 2006 có trên 300 triu con gà tây được nuôi và khong 1/6 trong s này dành phc v l T ơn.
Thi k đầu, l T ơn kéo dài ba ngày. Tuy nhiên h không thc s ch ăn gà tây (turkey, dindon) bi vì ch turkey lúc by gi dùng để ch gà tây, gà, chim cút, chim trĩ Cho dù nhng người di dân đầu tiên có ăn gà tây hay không vào dp l Thanksgiving đầu tiên, tht gà tây luôn luôn được gn lin vi l này.
Cùng vi gà tây là món Bí đỏ (pumpkin) truyn thng, đây là loi thc ăn đã cu sng nhng người hành hương trong mùa lnh kinh khng đầu tiên y, đã tr thành món ăn quan trng gn như tht gà tây. Món ăn bí đỏ luc, và làm bánh chiên bng bt ngô. Mt s thc phm khác cũng xut hin trên bàn tic như: nước st chanh, nước st tht, khoai tây nghin, khoai lang ướp đường, đậu xanh. Lúc đó trên bàn cũng không có sa, nước táo, khoai tây hay bơ như sau này, vì h chưa nuôi được bò để có sa. Nhưng ba tic cũng thêm phn thnh son vì có thêm cá, trái dâu, rau ci soong, tôm hùm, tht chim rng, trái cây khô và trái mn tươi.
Các món tráng ming cũng được b sung trên bàn ăn, bao gm mt s loi bánh nướng nht là bánh bí ngô, bánh nướng nhân dâu tây, bánh nhân h đào.
Ngày nay, trong dp l này gia đình đoàn t, khách có th mang theo món ăn, nhưng không mang theo quà cáp.



Nhng hot động trong ngày T ơn ti Hoa K
Mt hot động không th thiếu vào dp T ơn là mua sm. Ngày th Sáu sau ngày L T ơn là ngày mua sm đông nht trong năm ti Hoa K. Bt đầu t nhng năm 1930, mùa mua sm nhân dp Giáng sinh bt đầu khi l T ơn kết thúc.
Ti thành ph New York, cuc diu hành nhân ngày T ơn ca Tp đoàn Macys được t chc hàng năm ti khu trung tâm Manhattan. Cuc tun hành được t chc theo các ch đề đặc bit nào đó, hoc mô phng các cnh trong nhng v kch trên sân khu Broadway kèm theo nhng chùm bóng ln v nhiu nhân vt hot hình hoc din viên truyn hình ni tiếng. Diu hành nhân dp T ơn cũng din ra mt s thành ph khác như Plymouth, Los Angeles, Houston, Philadelphia và Detroit

Diễn hành mừng Lễ Thanksgiving (Lễ Tạ Ơn Chúa)

Mt hot động chính khác trong dp l T ơn ti Mđá bóng (American football). Nó được coi là mt phn quan trng trong ngày L T ơn. Theo truyn thng, hai đội chuyên nghip s giao đấu vào ngày T ơn, song đến gn đây, các trn bóng được t chc vào ngày trong tun, không phi vào Chúa Nht. Các đội chuyên nghip thường đấu nhau trong ngày này để khán gi có th xem trên truyn hình. Thêm vào đó, nhiu đội banh trung hc hay đại hc cũng đấu nhau vào cui tun đó, thường vi các đối th lâu năm.
Riêng ti Canada, l T ơn din ra trong 3 ngày cui tun và không được coi trng như M. Vào dp này, các gia đình Canada khó có th t hp vi nhau, thay vì thế h coi ngày Noel là dp để thành viên trong gia đình đoàn t. Thêm vào đó, l T ơn ti Canada li rơi vào ngày th 2, tun l th 2 trong tháng 10, nên người Canada có th ăn ba ti T ơn vào bt k ngày nào trong s 3 ngày cui tun trước đó. Điu này có nghĩa, h s ăn ti cùng mt nhóm h hàng trong 1 ngày và mt ba khác vi nhóm khác vào ngày hôm sau.


VietCatholic
http://www.tglvnstockton.org/le-ta-on-thanksgiving/
Sưu tầm: Mai Tự Cường
-------------------------------------------------------------------------------------------


Lễ Tạ ơn – Nguồn gốc của ngày lễ đặc biệt này


L T ơn hay trong tiếng anh được gi là Thanksgiving là mt ngày l truyn thng ca nhng người theo đạo Thiên Chúa. Ngày L T ơn được coi là đầu tiên trên thế gii được t chc vào năm 1962

L T ơn (Thanksgiving Day) là mt ngày l truyn thng ln hàng năm ca người M thường được t chc vào ngày th 5 cui cùng ca tháng 11 và kéo dài đến tn th 2 tun sau. Xưa kia người M có thói quen dy tht sm vào ngày này để chun b mt ba tic gà Tây nướng cùng đậu que, bí đỏ… và mua vé xem bóng đá.
Tuy nhiên theo năm tháng thói quen đấy cũng đã thay đổi, h tranh th thi gian ca kì ngh để ngh ngơi và mua sm.

The 1st Thanksgiving Day by Jean Louis Jerome Ferris.png

Ti Hoa K, ngày L T ơn thường làm người ta tưởng nh đến mt ba ăn được t chc trong năm 1621 gia người da đỏ Wampanoag và nhóm Pilgrim đã di cư ti Massachusetts. L T ơn thường được t chc ch yếu bi các nhà lãnh đạo tôn giáo ti New England cho đến năm 1682, và sau đó là bi c hai nhà lãnh đạo chính quyn và tôn giáo cho đến tn  sau Cách mng Hoa K. Tng thng Hoa K George Washington đã chính thc công b l t ơn toàn quc đầu tiên M vào ngày 26 tháng 11 năm 1789, là mt ngày t ơn công cng và cu nguyn bi s công nhn vi lòng biết ơn s gia ân và tín hiu tt ca đấng Thiên Chúa Toàn Năng. Càng v sau câu chuyn li được thêm bt các chi tiết ging như mt truyn thuyết được đặt ra trong nhng năm 1890 và đầu thế k 20 để to mt biu hin ca s đoàn kết quc gia sau Ni chiến Hoa K cũng như để đồng hóa cng đồng người nhp cư.

Turkey (Gà Tây)

Lễ Tạ Ơn

Người M thường được ngh bn ngày cui tun cho dp l này. L T ơn thường s được t chc ti nhà, khác vi ngày L Độc lp ca Hoa K hay ngày Giáng Sinh, nhng ngày l mà có nhiu t chc công cng (như đốt pháo hoa hay đi hát do).

Vì thế, đây cũng được xem là k ngh ca gia đình, ngày L T ơn mi người quây qun, đoàn t bên nhau. Nhng người đi làm xa cũng s tranh th v thăm nhà. L T ơn cũng vì thếđược xem như mt trong nhng dp mua sm ln nht trong năm ca nước M.

Còn ti Canada, L T ơn là mt cui tun ba ngày. Trong khi ngày L T ơn nhm vào ngày th Hai, người Canada có th ăn bui tic trong bt c ngày nào trong ba ngày cui tun đó. Vic này thường dn đến vic ăn mt bui tic vi nhóm người này hôm nay, ri vi nhóm khác hôm kia.
-------------------------------------------------------------------------------------------
Sưu tầm: Mai Tự Cường